Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống 5 đời về Hát Then ngay từ thủa lọt lòng ông Nguyễn Đình Kim xã Vi Hương đã được những làn điệu Hát Then du dương bên những giấc ngủ của ông và rồi lớn lên ông trở thành người yêu Hát Then từ lúc nào không ai hay biết nữa. Ông đến với hát then với niềm đam mê, Ông bỏ nhiều công sức đi sưu tầm các bài Then cổ lưu giữ được trong các bản làng của đồng bào dân tộc Tày. Đến nay ông đã hát thuộc và sử dụng thành thạo hơn 30 bài then cổ khoảng 5000 câu. Bên cạnh đó, ông còn phục vụ bà con hơn 1000 buổi lễ trong các dịp cầu an, cầu phúc, cầu lộc, cầu tài đầu năm cho các gia đình theo tín ngưỡng tâm linh, giúp họ có động lực vượt qua khó khăn, hoạn nạn và có niềm tin vào tương lai tốt đẹp ở phía trước.
Hơn 23 năm say mê với làn điệu then ông đã sưu tầm, đặt lời rất nhiều bài hát then như: “Chài Hồng Noọng Đáo” đạt huy chương bạc; Chiến thắng Phủ Thông đạt giải A liên hoan nghệ thuật hát then, đàn tính tại tỉnh Lạng Sơn; Lời Nguyền đạt giải A liên hoan phòng chống ma túy tại tỉnh Điện Biên và rất nhiều giải thưởng khác. Nội dung các khúc hát then đều toát lên tư tưởng nhân văn sâu sắc, chứa đựng tình yêu thiên nhiên, tình yêu đôi lứa, ca ngợi quê hương, đất nước… giai điệu mượt mà, sâu lắng, âm hưởng mềm mại, đầm ấm, tạo cảm giác gần gũi, thiêng liêng, sức truyền cảm. Ông Nguyễn Đình Kim chia sẻ về sự đam mê làn điệu then của mình “ Cái duyên đến với làn điệu then của tôi nó đến rất tình cờ. Một lần đi cày ruộng hộ bố mẹ, tôi nghe thấy tiếng đàn then của thầy tích, người xưa thường gọi là Then Tích. Lúc đó không hiểu sao tôi đã bỏ cày và lên ngồi nghe thầy Tích đánh đàn. Và từ đó tôi đam mê làn điệu then đến bây giờ” Nhìn ông lướt những ngón tay mềm mại trên cây đàn tính, rồi cất cao tiếng hát, mắt nhắm nghiền, thả hồn theo tiếng đàn đủ để thấy ông “mê” hát Then đến chừng nào. Không chỉ để lại dấu ấn trong sưu tầm, sáng tác và biểu diễn, người ta còn tìm thấy ở ông như một bảo tàng sống về hát Then nói riêng, văn hóa người Tày nói chung. Ông nhớ rõ từng truyền thuyết, từng câu chuyện về hát then. Như chuyện cây đàn tính sao chỉ có 2 dây, cây đàn tính và điệu hát then sao lại dùng chủ yếu trong các nghi lễ…
 |
|
| Nghệ nhân Nguyễn Đình Kim say mê làn điệu then |
Chứng kiến cảnh nhiều làn điệu dân ca truyền thống của các dân tộc khác ngày bị mai một, rồi mất dần bởi làn sóng kinh tế thị trường, bởi sự tác động của quá trình giao thoa văn hóa, ông không khỏi trăn trở cho số phận của làn điệu Then nói riêng và những giá trị văn hóa của cha ông nói chung. Để những tinh túy của dân tộc không bị mai một, ông đã mạnh dạn mở các lớp học miễn phí tại nhà. Trời đã không phụ người có lòng, có tâm. Lớp học của ông lúc đầu chỉ là dạy cho các cháu trong thôn, dần dần những người yêu then biết đến rồi tìm tới học tận nhà. Học trò của ông không phân biệt tuổi tác từ những đứa trẻ mới 6 tuổi đến những người đã bước vào tuổi trung niên. Họ đến với lớp học của ông chỉ mang theo niềm đam mê hát Then. Ông Dương Văn Tập Phó chủ tịch UBND xã Vi Hương cho biết: “ Ông Kim là một người có truyền thống hát then từ 5 đời nay, bà con trong xã ai cũng biết đến ông vì ông thường được bà con đón đến nhà làm lễ cầu may, cầu lộc đầu năm. Bên cạnh đó ông còn mở các lớp dạy hát then cho bà con yêu thích làn điệu then. Ông được đánh giá rất cao về là người có công giữ gìn làn điệu then cổ”
Hiện nay ông Nguyễn Đình Kim đã hoàn tất hồ sơ để nhà nước phong tặng danh hiệu nghệ nhân ưu tú. Nhưng điều ông mong ước hơn nữa là tìm được những hạt nhân then thực sự có năng khiếu và tâm huyết với then cổ, từ đó gây dựng được phong trào nghệ thuật quần chúng sôi nổi, có sức lan tỏa trong cộng đồng. Đó chính là nền tảng để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và phát huy giá trị tinh thần tốt đẹp của tín ngưỡng cổ trong đời sống hiện đại.
