Là một trong số ít người còn biết làm quả còn, cứ vào cuối tháng 11, đầu tháng 12 âm lịch hàng năm bà Hà Thị Điện – Phố Chính, thị trấn Phủ Thông lại tất bật chuẩn bị vải và các vật liệu để làm quả còn cung cấp cho Hội lồng tồng Phủ Thông và nhiều lễ hội xuân trên địa bàn.
Bà Hà Thị Điện làm còn cho các lễ hội xuân
Mặc dù năm nay đã ngoài 70 tuổi nhưng đôi mắt vẫn tinh, đôi tay khéo léo làm ra những quả còn với hoa văn nhiều mầu sắc ghép nối vào nhau có ý nghĩa tượng trưng cho sự phong phú của vũ trụ. Quả còn thường được làm bằng cách cắt một miếng vải hình vuông mỗi cạnh khoảng 20cm, chụm 4 góc vào nhau sau đó khâu kín 3 đường, còn 1 đường khi nhồi hạt bông xong mới khâu. Dây Còn dài khoảng 50cm làm bằng vải bền chắc. Để có được những quả còn đẹp, bắt mắt phải phối màu xanh, đỏ, tím, vàng làm tua rua đều từ quả còn đến dây còn. Bà Điện cho biết thêm: “Bên trong quả còn thường được nhồi hạt thóc, ngô hay hạt cải… để cầu mong sự sinh sôi, nảy nở. Dây còn cũng được khâu bằng vải, dài khoảng nửa sải tay, một đầu đính vào điểm tâm giao của hình vuông quả còn, bốn góc của quả còn được đính thêm các tua vải nhiều màu đẹp mắt và giúp quả còn định hướng khi được tung lên. Các tua này còn biểu trưng cho những tia nắng, tia mưa cầu mong một năm mới mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu”.
Bà Hà Thị Điện hướng dẫn làm còn cho các con, cháu ( Ngồi giữa)
Là người gắn bó với việc làm còn hàng chục năm nay. Bình quân mỗi dịp hội xuân bà Điện làm được gần 500 quả còn cung cấp cho hội xuân tại các xã, thị trấn trong và ngoài huyện. Bà Điện cho biết: “Giới trẻ ngày nay ít người biết về ý nghĩa trò chơi tung còn, đặc biệt rất ít người biết làm quả còn, do vậy để lưu giữ bản sắc văn hoá của dân tộc, hàng năm tôi đều động viên, hướng dẫn các con, các cháu làm còn. Để làm được quả còn đòi hỏi người làm phải có tính kiên nhẫn, khéo léo, tỷ mỉ và đặc biệt là phải làm vì đam mê gìn giữ bản sắc văn hoá dân tộc”.
Trong tâm thức của người Tày, quả còn tượng trưng cho may mắn, tài lộc. Do vậy, tại các lễ Hội xuân, Hội lồng tồng các xã, thị trấn đều tổ chức tung còn với hình ảnh quả còn tung bay trong gió đầy cuốn hút, chứa đựng những ước vọng, ý nghĩa nhân sinh cao đẹp. Ngày nay tung còn không chỉ đơn thuần là một trò chơi dân gian của người Tày mà còn đang được hướng đến là môn thể thao thi đấu mỗi dịp lễ hội hay khi Tết đến, xuân về. Đam mê với việc làm còn của bà Hà Thị Điện đã góp phần gìn giữ bản sắc văn hoá của dân tộc./.
Thanh Tuyền
